System odwodnienia dachu ma na celu odprowadzenie wody opadowej z dachu budynku. Wykonując projekt instalacji odwodnieniowej trzeba mieć na uwadze wielkość powierzchni dachu i natężenia opadów występujących na danym terenie. Parametry te mają wpływ na przekrój rynien, rur spustowych i ilość wpustów dachowych. Woda opadowa spływa zgodnie z nachyleniem połaci dachowej, w pierwszej kolejności do systemu rynnowego, a następnie do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej. Wyróżniamy dwa rodzaje odwodnienia:
- - Zewnętrzne, składające się z systemu rynien i rur spustowych. Stosowane jest zarówno na dachach płaskich, jak i stromych.
- - Wewnętrzne – wpusty dachowe i rury spustowe znajdujące się wewnątrz budynku. Stosowane jest przede wszystkim na dachach płaskich i dachach zielonych.
Zewnętrzny system odwodnienia dachu jest bardziej popularny ze względu na łatwiejszy sposób instalacji i rzadsze błędy wykonawcze. Niestety ma on kilka wad. W rurach spustowych zimą zamarza woda, co może doprowadzić do uszkodzenia instalacji. Kolejną pułapką może okazać się zapychanie rynien przez opadające liście. Należy też pamiętać, aby w czasie śnieżnych zim zabezpieczyć rynny przed zsuwającym się z dachu śniegiem
W przypadku odprowadzania wody z dachu poprzez system wewnętrzny, istnieją sposoby na efektywne odwodnienie również w czasie śnieżnej i mroźnej zimy. Na wpusty dachowe i kielichy przyścienne zakłada się opaski grzejne, które są prostym i skutecznym sposobem zapobiegającym zamarzaniu wpustów, przelewów awaryjnych i rur spustowych wszystkich typów. Alternatywą dla opasek grzejnych są wpusty podgrzewane. Niedogodności wynikające z zastosowania wewnętrznego systemu odwodnienia dachu mogą pojawić się w przypadku awarii prądu. Wówczas może dojść do niedrożności spowodowanej zasypaniem wpustu dachowego przez ścieg. Kolejną pułapką są uciążliwe naprawy nieszczelności w okolicy wpustów dachowych i kielichów przyściennych, spowodowanych wadliwym wykonawstwem.
Wewnętrzne systemy odwodnienia dachu dzielimy na:
- - Grawitacyjne
- - Podciśnieniowe
- - Awaryjne
Układ grawitacyjny składa się z wpustów dachowych, instalacji rurowej o długich odcinkach pionowych i zbiorczej rurze ułożonej ze spadkiem. Zasadą działania grawitacyjnego odwodnienia dachów jest przepływ wody przez rury spustowe tylko częścią ich przekroju. Nie powinien być przekroczony maksymalny stopień wypełnienia kolektorów i przykanalików. Przepływ wody jest zapewniony przez odpowiednie pochylenie rury i lejkowatą konstrukcję wpustów dachowych.
W systemie podciśnieniowym zakłada się, że woda płynie całym przekrojem rur. Woda z połaci odprowadzana jest krótkimi rurami spustowymi o małej średnicy, całkowicie wypełnionymi wodą. W podciśnieniowym odprowadzaniu wody z dachów woda jest szybko zasysana do zbiorczej rury o dużej średnicy.
Awaryjny system odprowadzania wody z dachu stosowany jest w przypadku odwodnienia wewnętrznego. Zadaniem przelewów awaryjnych jest odciążenie systemu głównego na wypadek deszczu nawalnego lub niedrożności wpustów głównych. Zamarzanie wpustu lub zapchanie wlewu liśćmi może spowodować spiętrzanie się wody i zaleganie jej powyżej bezpiecznego poziomu. W efekcie może dojść do nadmiernego zawilgocenia połaci i utraty stabilności konstrukcji. Obecność awaryjnych kielichów przyściennych zapobiega tej sytuacji. Kielichy przyścienne montowane są tuż przy krawędzi dachu, odprowadzając wodę przez ścianę attykową na zewnątrz budynku. Aby odpowiednio dobrać kielich przyścienny, należy wziąć pod uwagę powierzchnię dachu, ilość wpustów pionowych, możliwości montażowe i rodzaj pokrycia dachowego. Przelew awaryjny może odprowadzać wodę bezpośrednio na zewnątrz budynku lub za pomocą kolanka lub kosza spustowego do zewnętrznej rury spustowej.
Częstą przyczyną utraty drożności wpustów dachowych i przelewów awaryjnych jest gromadzenie się liści i innych zanieczyszczeń w obrębie otworu wlewowego. Najlepszą metodą zapobiegania takim przypadkom jest zasłonięcie wlewu kratką. Kratki zabezpieczające dostępne są w wielu kształtach i rozmiarach. Dostępne są kratki do wpustów dachowych o przekroju okrągłym, kratki do przelewów awaryjnych o przekroju prostokąta oraz kratki do kielichów pod izoklin.